Teren Gminy Biała jest terenem płaskorówninnym. Według podziału Polski na regiony fizyczno-geograficzne (J.Kondracki - Geografia Regionalna Polski, PWN Warszawa 2000 r.) teren Gminy Biała położony jest na obszarze granic mezoregionów: Wyżyny Wieluńskiej (wchodzącej w skład makroregionu - Wyżyna Woźnicko - Wieluńska), i Wysoczyzny Złoczewskiej (wchodzącej w skład makroregionu - Nizina Południowowielkopolska). Najwyżej położonym punktem na terenie Gminy (189,4 m n.p.m.) jest obszar znajdujący się w północnej części Gminy pomiędzy miejscowościami Naramice i Rososz nieopodal drogi powiatowej relacji Naramice - Wyglądacze, zaś punktem położonym najniżej w Gminie Biała jest okolica miejscowości Przychody na południu Gminy (174,6 m n.p.m.).
Gmina Biała znajduje się na obszarze należącym pod względem budowy geologicznej do Monokliny Przedsuceckiej. W budowie geologicznej biorą udział utwory czwartorzędowe, trzeciorzędowe i jurajskie. Utwory czwartorzędowe wykształcone są w głównej mierze w postaci glin zwałowych i pylastych. Pod glinami lub pyłami występują utwory piaszczyste: piaski różnoziarniste ze żwirami i pospółki. Pod utworami czwartorzędowymi występują osady trzeciorzędowe w postaci iłów pstrych i pyłów piaszczystych. Pod utworami czwartorzędo - trzeciorzędowymi zalegają utwory środkowej jury w postaci piaskowca, iłołupków i łupków.
Obszar Gminy Biała położony jest w dorzeczu Warty i Prosny. Północna część gminy to rejon źródliskowy rzeki Oleśnica, natomiast południową część gminy (wzdłuż południowej granicy) stanowią terasy zalewowe rzeki Pyszna. Rzeka Oleśnica stanowi dopływ rzeki Warty. Łączna długość rzeki wynosi 44,68 km. Oleśnica jest rzeką o nieregularnie ukształtowanym korycie, po obu jej stronach występuje zwarty drzewostan oddzielający ją od przylegających łąk i pól. Wody prowadzone przez tą rzekę zaliczone zostały do IV klasy czystości. W ok. 28 km biegu Oleśnica przejmuje wody dopływu Pyszna. Rzeka Pyszna (regulowana w drugiej połowie lat 70-tych ubiegłego stulecia)- prawobrzeżny dopływ Oleśnicy, do której uchodzi w gminie Ostrówek, przepływa przez teren południa gminy i jest w chwili obecnej sklasyfikowana jako ciek wodny prowadzący wody IV - V klasy czystości. Stanowi ona główny ciek wodny dla gminy Wieluń i Biała. Wypływa z terenu Wysoczyzny Wieruszowskiej, a w granicach powiatu wieluńskiego przepływa przez gminy Biała, Czarnożyły, Wieluń i Ostrówek. Do rzeki Pysznej wpływają: Kanał Krzyworzecki, Struga Wieluńska, Kanał Olewiński i szereg mniejszych cieków bez nazw. W gminie Biała wzdłuż koryta rzeki Pyszna usytuowane są głównie grunty rolne - jedynie we wsi Młynisko rzeka przepływa przez obszary zabudowy mieszkaniowej rozgraniczając wieś na dwie części. Pozostałe cieki wodne w gminie to system rowów melioracyjnych, które bezpośrednio lub pośrednio zasilają rzekę Pyszna i Oleśnicę.
Roczny rytm zjawisk klimatycznych powoduje zmienność stanu wody w opisanych wyżej rzekach. Najwyższe stany wody obserwuje się w okresie wiosennym (luty, marzec), co jest związane z roztopami. Notuje się też wezbrania letnie (lipiec) po większych opadach. Najniższe stany wody występują jesienią (wrzesień), kiedy dominuje gruntowe zasilanie rzek. Taki przebieg zmienności stanów jest charakterystyczny dla rzek o gruntowo - deszczowo - śnieżnym ustroju zasilania. W chwili obecnej szacuje się, że tereny zmeliorowane stanowią ok 90% powierzchni gminy Biała.
Na terenie gminy brak jest dużych zbiorników wodnych. Jedynie w Białej Drugiej, Białej Kopiec, Białej - Parceli, Białej Rządowej, Łyskorni, Rososzy, Naramicach, Zabłociu, Klapce i Kopydłowie zlokalizowanych jest kilka niewielkich zbiorników o charakterze stawów. Stawy te są z reguły zarybione (rybami spokojnego żeru) i użytkowane przez kółka wędkarskie.
Na terenie powiatu wieluńskiego występują dwa najważniejsze użytkowe poziomy wód podziemnych głównie związane z utworami jurajskimi oraz czwartorzędowymi. Wody jurajskie są z reguły wysokiej jakości.
Gmina Biała nie jest położona w obrębie Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP). Najbliższe GZWP, dla których wody podziemnie gminy Biała stanowią strefę zasilania to: GZWP nr 326 "Zbiornik Częstochowa", wiek utworów wodonośnych: górna jura - położony na południe od granic gminy, GZWP nr 325 "Zbiornik Częstochowa", wiek utworów wodonośnych: jura środkowa - położony na południe od granic gminy oraz GZWP nr 311 "Zbiornik rzeki Prosny", wiek utworów wodonośnych czwartorzęd - położony na zachód od granic gminy.
Południowo wschodnią część powiatu wieluńskiego zajmuje obszar należący do Monokliny Krakowsko - Częstochowskiej. Ważnym zasobem gospodarczym są tzw. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP). Ze względu na szczególne znaczenie gospodarcze, a jednocześnie zagrożenie degradacją, w granicach GZWP wyznaczono obszary wymagające najwyższej ochrony (ONO) na terenie gminy i miasta Wieluń oraz obszary wymagające wysokiej ochrony (OWO - na terenie gmin Pątnów, Biała, Wierzchlas i Osjaków.
Pod względem glebowo - rolnym gmina zaliczana jest do rejonu wieluńskiego (IUNG Puławy 1977) charakteryzującego się przewagą gleb kompleksów pszennego dobrego i pszenno - żytniego (żytni bardzo dobry). W dolinie rzeki Pysznej występują kompleksy żytnie słabe oraz średnie i słabe kompleksy użytków zielonych. Gleby występujące w regionie wieluńskim wytworzyły się z pyłów i glin; udział gleb piaskowych jest nieznaczny. Są to gleby brunatne właściwe i wyługowane oraz czarne ziemie. Pod użytkami zielonymi występują głównie gleby wytworzone z torfów i murszy na piaskach. W północnej i częściowo południowej części występują gleby pseudobielicowe. Stopień kultury gleb jest wysoki, a udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych najniższy w województwie i wynosi 64 % przy średniej wojewódzkiej 82 %.
Na terenie gminy Biała, w sołectwie Młynisko znajdują się złoża kopaliny pospolitej, tj. luźniej skały osadowej należącej do grupy psefitów (żwir). Złoża składają się z otoczonych okruchów skalnych (tzw. otoczaków) o średnicy przekraczającej 2 mm. W chwili obecnej złoża te nie są eksploatowane.
Powierzchnia obszarów leśnych w Gminie Biała jest niezwykle mała. Lesistość gminy należy do najniższych na obszarze województwa - -3,4% powierzchni, czyli 2,47 km2. W powiecie wieluńskim wskaźnik ten wynosi 23,52 % a w woj. łódzkim 20,1 %. Gmina graniczy z rezerwatem "Lasek Kurowski" (Nadleśnictwo Wieluń, Leśnictwo Wróblew) - podstawa prawna: zarządzenie ML i GW Nr 29/83 z dnia 24 listopada 1983 r. Do najważniejszych obiektów wielkoprzestrzennych w zakresie środowiska przyrodniczego gminy zaliczyć należy tereny łąk i pastwisk (oraz torfowisk) zlokalizowane w rejonach pradolinnych rzek: Pysznej i Oleśnicy.
Na obszarze gminy istnieje 15 pomników przyrody i dwa parki wiejskie.
Parki:
1. Kopydłów - park podworski (o charakterze ogrodu spacerowego) z drzewami pomnikowymi, pow. 1,5 ha, zachowany starodrzew, założony najprawdopodobniej pod koniec XIX w.
2. Naramice - park podworski z drzewami pomnikowymi, pow. 2,63 ha, założony w XIX w.
Park podworski w Kopydłowie, jak podają źródła, założony pod koniec XIX w. przez ówczesnych właścicieli Sobolewskich, miał za zadanie oddzielenie budynku dworu od obejścia gospodarczego i czworaków. Obszar parku dzieli się na dwie kwatery:
- pierwsza, obejmująca budynek dworu otoczony pozostałościami po klombach oraz okazy drzew, które osłaniały dwór od zabudowań gospodarskich,
- druga, ze stawem oraz jednolitym drzewostanem o charakterze leśnym.
W latach PRL-u obiekt ten był własnością Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Kopydłowie - w tych czasach teren parku został "wzbogacony" o prowizoryczne zabudowania magazynowe oraz inne pomieszczenia typu szopki i zagrody. Obecnie teren, na którym znajduje się park podworski w Kopydłowie należy do Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w Warszawie Filia w Łodzi. Park w Naramicach jest pozostałością po mieszczącej się tam posiadłości dworskiej. Powierzchnia parku wynosi 2,63 ha i na dzień dzisiejszy jest to własność Gminy Biała. Obiekt ten jest położony w zachodniej części miejscowości Naramice, ok 500 m od jej części centralnej.
Cały teren parku porośnięty jest starodrzewem z wieloma drzewami o bardzo okazałych rozmiarach (ponad 200 cm obwodu pni). Drzewa rosną w małych i średnich grupach przetykane pojedynczymi okazami - przeważnie starszymi. W środkowej części parku widoczne jest wzniesienie terenu całkowicie zarosłe krzewami i bylinami - jest to gruzowisko rozebranego przed laty dworku. Teren parku w Naramicach nie jest objęty jakąkolwiek ochroną konserwatorską, jednakże pojedyncze egzemplarze drzew mają status pomnika przyrody (Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego z dnia 3 lutego 1998 r.). Obecny właściciel parku - Gmina Biała, rokrocznie wykonuje podstawowe prace związane z utrzymaniem tego obiektu w czystości oraz zabiegi pielęgnacyjne polegające na wycinkach i regulacji poszycia.
Środowisko przyrodnicze
- Szczegóły
- Kategoria: Informacje
- Odsłony: 42880